O planach powstania krakowskiego centrum nauki, wzorowanego na warszawskim Koperniku, mówiło się już w zeszłym roku. Wszystko wskazuje na to, że ta wielka inwestycja faktycznie zostanie zrealizowana. Trzeba jednak znaleźć odpowiednią działkę.
Rok temu władze województwa zapowiadały, że powstanie w Krakowie wielkiego centrum nauki wzorowanego na Centrum Nauki "Kopernik" w Warszawie jest pewne. Było to także zgodne z linią rządową - ówczesna minister nauki Barbara Kudrycka zapowiadała utworzenie piętnastu takich centrów w całej Polsce. W Małopolsce pojawiały się różne koncepcje, najczęściej mówiło się o powołaniu trzech powiązanych ze sobą placówek - w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie.

Przegląd możliwych lokalizacji

Dziś już wiadomo, że powstanie tylko jedno duże centrum. Inwestycja ma być finansowana dzięki nowemu rozdaniu środków europejskich. Pod koniec września zarząd województwa powołał zespół ds. budowy Małopolskiego Centrum Nauki w Krakowie. Kieruje nim marszałek Marek Sowa. - Do zespołu są oczywiście zaproszeni przedstawiciele krakowskich uczelni oraz Krakowskiego Parku Technologicznego. W tej chwili rozpoczynamy przegląd możliwych lokalizacji. Inwestycja jest duża, potrzebny jest więc teren o powierzchni 5-10 ha, zabezpieczony także pod przyszły rozwój - tłumaczy Sowa. W drugiej połowie 2014 r. ma być ogłoszony konkurs architektoniczny.

Oczekiwania są spore. Warszawski Kopernik cieszy się ogromną popularnością - w pierwszym roku przyjął ponad milion osób. Marszałek Sowa nie ukrywa, że taka liczba w przypadku krakowskiego centrum również byłaby osiągalna. Kłopot jednak w tym, że takie instytucje raczej na siebie nie zarabiają. Warszawski Kopernik w 2012 r. zwracał około jednej trzeciej swoich wydatków. - Zastanawiamy się nad zapewnieniem środków na prowadzoną w przyszłości przez nasze centrum działalność - zaznacza Sowa.

Jakie będzie krakowskie Centrum?

Charakter przyszłego krakowskiego Kopernika nie jest jeszcze znany, dlatego środowiska naukowe liczą na szeroką dyskusję jeszcze zanim zapadną poważniejsze decyzje. - Przykład Centrum Nauki "Kopernik" jasno pokazuje, że jest to inwestycja z pierwszej ligi, nie tylko ze względu na koszty, ale i znaczenie, jakie będzie miała dla miasta i mieszkańców. W związku z tym wymaga też wielkiej, otwartej debaty - przekonuje dr Piotr Żabicki z Biura Promocji UJ. - W ramach centrum edukacyjnej rozrywce i interaktywności powinna towarzyszyć ciągła debata z nauką. Nowoczesne centrum powinno inicjować i zapewniać miejsce dla rozmowy o problemach współczesności, w których rozwiązywaniu wiedza odgrywa niebagatelną rolę. Mam na myśli m.in. energetykę, klimat, GMO, stopy bezrobocia, loty do gwiazd, temat mniejszości itd. Takie debaty winny odbywać się stale, nawet codziennie, tak by gość interaktywnej ekspozycji mógł być uczestnikiem spotkania z odkrywcą czy zaangażowanym badaczem.

Jak podkreśla Sowa, charakter krakowskiego centrum Kopernika będzie też w pewnym stopniu zależny od wybranej lokalizacji. - Dyrektor Kopernika Robert Firmhofer opowiadał mi, że prace nad powstaniem tego centrum zaczęły się siedem lat przed otwarciem. Chciałbym wierzyć, że i w innych regionach starczy czasu na rozmowę o kształcie kolejnych gmachów wiedzy - mówi Żabicki.