Gmina Olsztyn położona jest 12 km na południowy wschód od granic Częstochowy. Pod względem geograficznym, obszar ten usytuowany jest na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Bezpośrednio przez jej teren przebiega droga krajowa nr 46 oraz szlak kolejowy Kielce - Częstochowa.

Gmina Olsztyn obejmuje obszar o powierzchni 10913 ha to ok.110 kilometrów kw i zamieszkuje ją 7012 mieszkańców. Leży ona w granicach Parku Krajobrazowego i jego otuliny. Teren gminy w znacznej części pokryty jest lasami mieszanymi z przewagą lasów iglastych. Obszar okolic Olsztyna stanowi część składową tzw. "Płaskowzgórza Częstochowskiego" który charakteryzuje duża liczba ostańców i duże obszary piaszczyste porośniete lasem sosnowym. Region ten leży w strefie klimatycznej środkowoeuropejskiej a średnia temperatura roczna wynosi około 7,5°C. Na terenie gminy znajdują się rezerwaty "Zielona Góra" i "Sokole Góry". Jest jednym z najbardziej malowniczych zakątków Jury. Istniejące wartości środowiska przyrodniczego, na które składają sie elementy przyrody nieożywionej oraz różnorodność życia biologicznego i rzadkich gatunków roślin (głównie endemicznej przytulji olsztyńskiej, warzuchy polskiej, kłokoczki południowej oraz roślin reliktowych np. skalnicy gronkowej) objęte są ochroną w ramach Parku Krajobrazowego "Orlich Gniazd".

Olsztyn jest siedzibą władz gminnych, które coraz większy nacisk kładą na wykorzystanie walorów turystyczno - rekreacyjnych tego rejonu. Największą atrakcją turystyczną okolicy są ruiny zamku, którego powstanie datuje sie na początek XIV w. W Olsztynie po dzień dzisiejszy zachował się zabytkowy układ ulic, z częściowo drewnianą zabudową. Koniecznie należy zwiedzić zbudowany w stylu poźnego baroku kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Jest przykladem kościoła jednonawowego, wybudowanego na planie krzyża, którego ramiona tworzą dwie prostokątne kaplice. W jego podziemiach znajdują się w naturalny sposób zmumifikowane zwłoki trzech osób, między innymi żołnierza - konfederata barskiego - któremu ruski smyrnoł trzewiki przy wyzwoleniu tych ziem z pod hitlerowskiej okupacji - jak głosi miejscowa legenda. W murze otaczającym kościół znajduje się kapliczka z obrazem św. Barbary z początków XVIII w.

Rys historyczny

Pierwsze wzmianki o Olsztynie pochodzą z początku XIV w. i odnoszą się do istniejącego pod Przymiłowicami zamku. Wkrótce w sąsiedztwie warowni powstała osada zamkowa o charakterze podgrodzia, zwana Olsztynkiem (nazwa nadana przez Pawła Odrowąża), która w 1448 r. otrzymała prawa miejskie z rąk Kazimierza Jagiellończyka. Ważnym momentem w historii Olsztyna było nadanie w 1532 r. prawa do jarmarków i targów, co wpłyneło na jego dalszy rozwój. Rozbudowa miasta została jednak przerwana, najpierw przez najazd wojsk Maximilliana Habsburga w 1587 r., a niecały wiek później wojsk szwedzkich. W wieku XVI erygowana została w Olsztynie parafia, która pozostawała w administracyjnej zależności od Mstowa. Najprawdopodobniej w tymże samym stuleciu kościół musiał ulec zniszczeniu, bo w roku 1600 postawiono nowy - drewniany, który przetrwał do pożaru miasta w roku 1719. Pożar w 1719 roku przyniósł calłkowite zniszczenie okolicy, a Olsztyn pomimo statusu miasta królewskiego stał się w rzeczywistości osadą rolniczą. W latach 1722-26 powstał kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Jego fundatorem był ówczesny starosta olsztyński Jerzy Dominik Lubomirski, zaś jako materiał budowlany użyty został kamień i cegła, pochodzące z rozbiórki zamku. W 1870 r. ukaz carski formalnie pozbawił Olsztyn praw miejskich.

Atrakcje turystyczne

Obszar gminy jest terenem dogodnym do uprawiania różnorodnych sportów m.in. wspinaczki skałkowej, paralotniarstwa, speleologii, turystyki pieszej, rowerowej i konnej. Odbywają sie tu liczne imprezy rekreacyjno - sportowe i kulturalne organizowane cyklicznie jak Międzynarodowe Pokazy Pirotechniki i Laserów, marszobieg z Miss świata Anetą Kreglicką, Przegląd Artystycznej Twórczości Abstynenckiej "Zamczysko" itp. Tradycyjnie częstym celem wycieczek pieszych i rowerowych są lezące na terenie gminy Sokole Góry. W roku 1997 władze gminy podjęły współpracę z francuskim miastem Saint-Pe-de-Biggore. Zaowocowała ona wakacyjną wymianą dzieci i młodzieży. Atrakcję miejscowości stanowią; znajdująca sie w okolicach rynku ruchoma Szopka Olsztyńska, Jurajski Teatr Stodoła oraz bunkry poniemieckie z 1944 roku. Ponadto w okolicach Olsztyna kręcono m.in. filmy Rękopis znaleziony w Saragossie, Hrabina Cosel, Demony wojny według Goi. W pobliżu Olsztyna znajdują się rezerwaty przyrody Sokole Góry i Zielona Góra oraz Góry Towarne a także okoliczne ostańce i jaskinie będące atrakcją dla wspinaczy i speleologów.

Zabytki

* Późnobarokowy kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela z lat 1722-1729 zbudowany z materiału pochodzącego z rozbiórki zamku; jednonawowy, z kaplicami tworzącymi transept; w podziemiach trzy naturalnie zmumifikowane zwłoki, w tym prawdopodobnie konfederata barskiego.

* Cmentarz-mauzoleum, gdzie w czasie II wojny światowej Niemcy grzebali rozstrzelanych w lasach olsztyńskich przez SS i żandarmerię, mieszkańców Częstochowy i okolic, więźniów z aresztów Częstochowy i Radomska (w tym z akcji AB), schwytanych partyzantów, jeńców oraz osoby pochwycone w pacyfikacjach okolicznych wsi - łącznie ok. 1968 osób. Ofiary upamiętniono dwoma pomnikami, symbolicznymi grobami i płaskorzeźbą przedstawiającą scenę rozstrzelania. Na pomniku znajduje się napis "Bohaterom walk o wolność Ojczyzny, pomordowanych w latach 1939-1945". Na cmentarzu znajdują się także prochy kilkuset jeńców sowieckich, rozstrzelanych przez Niemców w latach 1941-1944.

(Źródło - opracowane na podstawie Wikipedi oraz www.olsztyn.ug.gov.pl)