Okiennik Wielki to skupisko skal wapiennych usytuowane mniej więcej w połowie drogi pomiędzy Żerkowicami, a Skarżycami dzielnicą Zawiercia. Okiennik Wielki zwany także Okiennikiem Skarżyckim jest jednym z ciekawszych obiektów wspinaczkowych na obszarze Jury Krakowsko - Częstochowskiej. Cechą charakterystyczną Okiennika jest olbrzymi 7 metrowy otwór o średnicy 5 metrów znajdujący się na jego szczycie. Swój obecny kształt zawdzięcza wietrzeniu skał, które spowodowało, że do dzisiejszych czasów przetrwały tylko najtwardsze jego fragmenty. Jego ściany przekraczające 30 metrów oferują dość długie wspinanie, a na samym szczycie jeden z piękniejszych widoków krajobrazowych na Jurze. Jedynym mankamentem tego miejsca jest brak stosunkowo łatwych dróg wspinaczkowych, dlatego jest to odpowiedni rejon tylko dla wspinaczy bardziej doświadczonych.

Rys historyczny

Według historyków w XII - XIII wieku przy Okienniku Wielkim znajdował się gród obronny, o którym jednak nie wiele wiadomo. Przypuszcza się, że jego skały wzmocniono wałem, wejście do niego prowadziło przez odpowiednio przystosowany “komin” w skale, a sama skała z oknem była donżonem. Pod koniec XIX wieku podobno istniały tutaj jeszcze resztki murów przy jaskini, a widoczne do dziś wykute ręką ludzką wgłębienia w oknie sugerują, że w tym miejscu, z jednej strony znajdowała się drewniana ściana zbudowana z grubych pali.

Nie jasna historia tego obiektu stała się przyczyną powstania wielu legend i historyjek. Według jednej z nich znajdował się tu drewniany gród rozbójników nie jakiego Malarskiego, a sam Janosik, ukrył tutaj prawdopodobnie część swoich skarbów. Mieszkaniem owych rozbójników przebywających tutaj – według podań - była jaskinia znajdująca się poniżej okna, długa na 9 -10 m, która otwiera się wprost na przepaść. Jaskinia ta posiadała również niewielki otwór po drugiej stronie skały, o niewielkiej średnicy pozwalającej się przecisnąć jedynie szczupłej osobie. Przypuszcza się, że wklęśnięcie w jednej ze ścian służyło do rozniecania ognia. Schronisko wewnątrz było, dzięki temu mocno przewiewne, jasne i suche oraz dość obszerne ponieważ mogło pomieścić naraz około 45 - 50 osób. Ponadto charakteryzowało się nadzwyczajnymi walorami obronnymi, oraz doskonałym rozległym widokiem.

W 1921 roku pewien chłopak zwiedzając jaskinie zebrał z powierzchni narzędzia krzemienne, jak się okazało, narzędzia sprzed około 60 tysięcy lat (środkowy paleolit) zaliczane do jednych z najstarszych znalezisk w Polsce, które ostatecznie ofiarował do Muzeum Archeologicznego PAN.
Poniżej jaskini znajduje się niewielka grota, do której dostanie się możliwe jest tylko po linie. Otwór wejściowy do groty znajduje się około 20 metrów ponad ziemią. Według podań to ów skarbiec zbójów (Janosika lub Malarskiego) zamykany na podwójne, żelazne drzwi, które rzekomo znajdują się obecnie w kościołach w Kromołowie oraz Skarżycach. Ogólnie Okiennik Wielki znany jest głównie jako skała wspinaczkowa. Najstarsze potwierdzone wspinaczki na Okienniku to przejścia z roku 1962, a najstarsza, znana obecnie droga wspinaczkowa to "Komin Kosmonautów" (zwany błędnie "Kominem Komandosów"). Inne wspinaczki z tamtego czasu, to głównie trudne drogi hakowe. Choć wspinanie klasyczne na Okienniku zaczeło się od połowy lat 70., to jednak prawdziwy eksploracyjny przełom nastąpił w latach 80. Wtedy to też powstało dużo nowych dróg wspinaczkowych.