Zamek w Mirowie jest to jeden z najstarszych zamków na szlaku Orlich Gniazd. Ruiny zamku znajdują się w samym sercu Jury, we wsi Mirów w bardzo malownicznej okolicy - dookoła rozpościerają się tzw. Skały Mirowskie - masyw skalny ciągnący się od zamku Mirowskiego do zamku Bobolickiego (położonego ok 1,5 km dalej). Położony jest on na niewielkim, pozbawionym drzew wzgórzu, dzięki czemu jest doskonale widoczny z dalszej perspektywy.

Rys historyczny

Zamek w Mirowie powstał na miejscu drewniano - ziemnego grodu. Za czasów Kazimierza Wielkiego (poł. XIV w.) wzniesiono zamek murowany z kamieni, spojonych zaprawą wapienną z dużą ilością białka zwierzęcego.

Powszechnie przyjmuje się, że ów władca był fundatorem zamku, choć nie brakuje głosów, iż twierdzę wzniesiono z polecenia Władysława Opolczyka lub rodu Lisów, właścicieli zamku w Koziegłowach. Około 1370 wieś oraz okoliczne ziemie stały się lennem księcia Władysława Opolskiego, który utracił je w roku 1396. Oskarżony o kolaborację z Czechami został zbrojnie najechany przez Władysława Jagiełłę, a zamek trafił do rodu Lisów(rycerze Krzeczor i Krystyn herbu Lis) z pobliskich Koziegłów, pełniąc później rolę mieszkalno-obronnej siedziby rycerskiej.
Pierwsza wzmianka poświadczająca istnienie murowanej warowni pochodzi z dokumentu wystawionego w 1405 roku i wskazuje niejakiego burgrabiego Sasina jako pana i właściciela mirowskiego zamku. W tym okresie gród w Mirowie był niewielką (jednopiętrową) budowlą i najprawdopodobnie nie posiadał wieży strzelniczo obronnej. W roku 1422 kupił go Piotr z Bnina, który do istniejącej jednopiętrowej budowli dostawił trzykondygnacyjną wieżę.
Po 1489 r. zamek przejęła rodzina Myszkowskich (Piotr Myszkowski) herbu Jastrzębiec z Przeciszowa koło Oświęcimia. Zamek stał się główną siedzibą tego potężnego rodu i był nią przez 144 lata, podczas których uległ gruntownej modernizacji i rozbudowie. W roku 1633 dotychczasowi właściciele przeprowadzili się do Pińczowa, a zamek sprzedali Janowi Korycińskiemu, który niespełna dwadzieścia lat później spieniężył go w 1651 r. rodzinie Męcińskich. Podczas najazdu szwedzkiego zamek podzielił los wielu innych zamków i warowni jurajskich i został zniszczony przez wojska szwedzkie. Zamek został częściowo odbudowany przez Męcińskich.

W XVIII wieku ostatecznie popadł w ruinę i w roku 1787 pożegnał ostatnich lokatorów. Potem była systematycznie rozbierany przez mieszkańców wsi, a jej cząstki posłużyły do budowy domów i drogi. W 1937 roku zawaliła się południowo-zachodnia ściana prostokątnej wieży. Pierwsze prace sondażowo-remontowe przeprowadzono w latach 1960-62, podczas których zamek odgruzowano i zabezpieczono w formie trwałej ruiny.

Opis wyglądu

Zamek zajmował obszar ok 270 m2. Miał wysoki parter i kondygnacje z małymi otworami okiennymi (zostały zamurowane w końcu XIV lub w XV w.) Warownia składała się z typowego dla budowli obronnych układu: zamek górny, dolny i podzamcze. Zamek górny ulokowano na samym szczycie trudno dostępnej skały, jego plan dopasowując do kształtu wzniesienia zbliżonego w formie do trapezu. Miał on prawdopodobnie trzy poziomy i był podpiwniczony.

W południowo-zachodniej części wzniesiono wieżę, która do wysokości trzeciego piętra wtopiona jest w elewację budowli, a następnie wznosi się wyżej o dodatkowe dwie kondygnacje. U podnóża skały rozciąga się zamek dolny, składający się z dwóch wież bramnych oraz muru obwodowego. Przed murem znajdowała się fosa, przez którą przerzucony był most (strona południowo - wschodnia). W drugiej połowie XV lub na początku XVI wieku do skały zamkowej dostawiono od strony wschodniej prostokątną wieżę mieszkalną z kamienia, o pięciu kondygnacjach przykrytych stropami.

Do zamku przylegały dziedzińce otoczone murami obwodowymi. Pierwotny wjazd do zamku prowadził przez nieistniejący dzisiaj dziedziniec gospodarczy, znajdujący się od strony południowej. Całość założenia została otoczona murem obwodowym łączącym bramę z wieżą i wykorzystującym po drodze okoliczne skałki.

Obecnie

Obecnie stał się niemal ruiną, Ocalała jedynie jego część górna i fragment dolnej. Fragmenty ocalałych murów obwodowych są przykładem niezwykle precyzyjnego układania kamieni. pomimo stałej rozbudowy niewielkiej budowli królewskiej na szczycie skały, obiekt zachował średniowieczny charakter. Posiada charakterystyczny strzelisty i surowy gotycki kształt. W murach zachowały sie gotyckie okna i otwory strzelnicze. Kiedyś wjazd prowdził od strony południowej przez niezachowany duży majdan gospodarczy. Na szczególną uwagę zasługują kamienne gotyckie i renesansowe obramowania okien i portalu w wewnętrznej ścianie prostokątnej wieży. Zamek po przejściu w prywatne ręce jest konserwowany i można go oglądać tylko z zewnątrz.

Legenda

Okoliczne legendy mówią o dwóch bogatych braciach, z których jeden władał Mirowem, drugi Bobolicami. Według ludowych podań wykopali oni tunel między dwoma warowniami, aby móc częściej ze sobą rozmawiać w odosobnieniu, bez udziału świadków. Pewnego dnia weszli oni w posiadanie wielkiego skarbu – ukryli go w tunelu, a na straży postawili odrażającą czarownicę, odstraszającą swym wyglądem potencjalnych złodziei. Bracia doskonale się rozumieli i gotowi byli zrobić dla siebie wszystko. Ich przyjaźń została jednak wystawiona na ciężką próbę, gdy jeden z nich przywiózł z wyprawy wojennej piękną dziewczynę. Podejrzewając brata bliźniaka o podkochiwanie się w kobiecie, zamknął ją w podziemiach obok wspomnianego skarbu. Pewnego razu, pod nieobecność czarownicy, która wieczorami udawała się na sabat na Łysej Górze, nakrył parę kochanków w skarbcu. Rozgniewany zamordował brata, a dziewczynę zamurował w lochach zamku. Do dziś ma ona straszyć na zamkowej baszcie.

(Źródło - opracowane na podstawie www.zamkipolskie.com)