Newsletter

Chcesz otrzymywać najnowsze informacje z regionu, nowo dodanych obiektach turystycznych? Zostań subskrybentem naszego newslettera!

(*) - pole obowiązkowe

Statystyka

  • Wszytkich: 19060896
  • W tym roku: 192322
  • W tym miesiącu: 67080
  • Dziś: 85
  • Online: 20

Żarki - Leśniów

Żarki to miasto w woj. śląskim, w powiecie myszkowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Żarki. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. częstochowskiego. Miasto wraz z wchodzącymi w skład gminy 10 sołectwami zajmuje łączny obszar 101 km2 zamieszkiwany przez 8,2 tys. osób. Miasto o ponad sześćsetletniej historii, szczególnie mocno doświadczone w latach okupacji hitlerowskiej. Żarki wraz z całą przyległą gminą, z uwagi na atrakcyjny widokowo i turystycznie teren, włączone zostały do obszaru zespołu jurajskich parków krajobrazowych Orlich Gniazd.

Teren gminy, falisty i pagórkowaty, słabe gleby - to warunki utrudniające prace rolników; z drugiej zaś strony zmienna konfiguracja udekorowana tu i ówdzie wyrastającymi z ziemi ostańcami, liczne zabytki architektury, ładne lasy - to atrybuty tej ziemi, przyciągające turystów i letników. W gminie znajdują się sołectwa: Czatachowa, Jaroszów, Jaworznik, Kotowice, Ostrów, Przybynów, Suliszowice, Wysoka Lelowska, Zaborze, Zawada.

Rys historyczny

Żarki to miejscowość założona przez księcia opolskiego Władysława II na lokalnym szlaku handlowym prowadzącym z Bytomia przez Siewierz do Lelowa i Krakowa. Nie można wykluczyć, iż ówczesne miasteczko położone było na wzgórzu a więc w miejscu gdzie do dziś rośnie kilkusetletnia lipa ,,Baba" i stoją ruiny kościoła p.w. św. Stanisława.

Pierwsze wzmianki o miejscowościach leżących aktualnie w obrębie gminy pochodzą z lat 1325-1327. w dokumentach kościoła żareckiego z lat 1373-1375 zachowały się wzmianki w wykazach świętopietrza, dotyczące miejscowości Leśniów i Przybynów. Między 1372 a 1377 rokiem - Władysław Opolczyk nadał Żarkom prawa miejskie. W 1382 r. Żarki zostały zobowiązane do oddawania dziesięciny na rzecz Klasztoru Jasnogórskiego - wspomina o tym dokument uposażeniowy o.o. Paulinów Jasnogórskich.

Dalsze dzieje polityczne i gospodarcze Żarek wiążą się z nazwiskami właścicieli: Myszkowskich, Korycińskich, Micińskich. Pod koniec XV wieku Żarki stały się własnością możnowładcy małopolskiego Piotra Myszkowskiego herbu jastrzębiec. W tym okresie były jednym z najludniejszych osiedli ówczesnego powiatu lelowskiego. W 1522 Marcin Myszkowski doprowadził do połączenia parafii w Żarkach i Leśniowie tworząc prepozyturę żarecką, a król Zygmunt August w 1556 zezwolił na odbywanie trzech jarmarków rocznie i cotygodniowego targu. Przejawem dobroczynności było utrzymywanie szpitala dla ubogich przy kościele św. Barbary.
Po 1651 roku Męcińscy nabywają Żarki od Korycińskich jednocześnie przenosząc tu swą siedzibę z Bobolic kontynuując i dokończając rozpoczętą przez Korycińskiego budowę dworu obronnego. W 1661 roku, następuje epidemia cholery, która pustoszy miasto. Umiera wówczas większość mieszkańców W 1664 roku wielki pożar dokonuje dalszego zniszczenia miasta, w efekcie czego mieszkańcy rozproszyli się po okolicznych lasach, a właściciel dóbr Jan Męciński miał założyć miasto na nowym (obecnym) miejscu w sąsiedztwie swojego dworu. W latach 1807-1844 Żarki stanowiły siedzibę powiatu.Feudalny związek Żarek trwał do listopada 1829r. wówczas zadłużone ziemie żareckie nabył przemysłowiec Piotr Steinkeller, który w latach 1832-1835 zbudował Fabrykę Maszyn i Narzędzi, cegielnie, cukrownie, browar, gorzelnie, młyn parowy. Nowoczesna przędzalnia została założona około 1852 roku. Na uwagę zasługuje mało znany fakt, iż Żarki jako pierwsze w Polsce uzyskały gazowe oświetlenie ulic. Ominięte przez uruchomiona w 1847 roku kolej warszawsko-wiedeńską systematycznie podupadały.

Miasto w okresie walk niepodległościowych w latach 1831 i 1863 było miejscem krwawych bitew. Wynikiem uczestnictwa mieszkańców w powstaniu listopadowym i styczniowym były represje nałożone przez zaborców i pozbawienie Żarek praw miejskich w 1870r. Status miasta Żarki odzyskały dopiero po II wojnie światowej.

Przed I wojną światowa Żarki liczyły ponad 5000 mieszkańców. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej znaczny odsetek ludności (60%) stanowili Żydzi. Na terenie Żarek zostało utworzone przez hitlerowców getto dla ludności narodowości żydowskiej, zlikwidowane w październiku 1942 roku. Do dzisiaj po mieszkańcach pochodzenia żydowskiego pozostał cmentarz przy ulicy Polnej oraz rozbudowana bożnica, będąca obecnie siedzibą MGOK. W 1949 roku nastąpiło odzyskanie praw miejskich, natomiast 1 stycznia 1956 roku - Żarki w wyniku podziału powiatu zawierciańskiego weszły w obszar należący do nowoutworzonego powiatu myszkowskiego.

Atrakcje turystyczne

Położenie gminy Żarki na terenie Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd i jego otuliny gwarantuje pełne korzystanie z wszelkich atutów turystycznych Jury Krakowsko-Częstochowskiej urzekającej malowniczym krajobrazem. Dominują porośnięte lasami pagórki z wapiennymi ostańcami skalnymi. Najwyższy punkt to wzniesienie Serwin o wys. 393,8 m n.p.m. Szczególnie piękne i ekologicznie nieskażone są okolice Suliszowic, Czatachowy, Przewodziszowic i Zaborza. Poruszanie się po terenie gminy ułatwiają szlaki turystyczne - piesze i rowerowe.

Ciekawym z nich jest Szlak Kultury Żydowskiej w Żarkach. Trasa rozpoczyna się przy ul. Koziegłowskiej (obok parkingu) w Żarkach, a kończy na Starym Rynku. Prowadzi do najciekawszych miejsc, zachowanych zabytków związanych z śladami kultury żydowskiej w Żarkach. Spacer trwa około 1,5 h. Tablice są w dwóch wersjach językowych polskiej i angielskiej.

Ziemia żarecka obfituje w ciekawe okazy fauny i flory. Na wzniesieniu zwanym Mogiłką, leżącym między hubami kotowickimi, można podziwiać fioletowe przylaszczki. W lasach występuje mnogość grzybów jak - borowiki, podgrzybki, koźlaki, kurki. Na torfowiskach rosną mszaki, bagno, łochynie, także czerwona i czarna jagoda, poziomki. Drzewostan to w większości brzozy, osiki, sosny, olsze czarne, dęby, graby, świerki. Na pniach drzew występuje mnogość porostów - żywych wskaźników czystości powietrza. Przy odrobinie szczęścia można zobaczyć przemykające stadko saren, a nawet jelenia. W głębi lasów otaczających Przewodziszowice występują dziki. W pobliżu zbiorników wodnych spotkać można majestatycznie spacerujące białe i czarne bociany, tu także występują zaskrońce, ropuchy, kumaki, a w wodzie traszki zwyczajne i grzebieniaste, wydry i piżmowce. Po stawach pływają łabędzie nieme. Bliżej domostw ludzkich występują kukułki, jaskółki, szpaki, łasice, kuny domowe, tchórze, chomiki polne, a także zwierzęta łowne: zające, szaraki, bażanty, kuropatwy oraz lisy.

W okresie letnim można wypocząć nad odkrytym basenem przy ul. Wierzbowej jak również na terenie kompleksu rekreacyjno-sportowego - ul. Steinkellera. Przy ośrodku sportowym działają piłkarskie drużyny trampkarzy, juniorów i seniorów zrzeszone w LKS Zieloni Żarki, czynne są także korty tenisowe. Ponadto turystów i wczasowiczów zapraszają gospodarstwa agroturystyczne, motele oraz ośrodki campingowe w Zaborzu.

W każdą środę i sobotę tygodnia odbywają się w Żarkach barwne jarmarki na dużym placu targowym w centrum miasta. Handluje się tutaj zarówno płodami rolnymi, zwierzętami gospodarskimi jak i szerokim asortymentem artykułów przemysłowych. Zakupy na jarmarku to cotygodniowa, swoista tradycja dla mieszkańców Żarek i okolicznych miejscowości.

Zabytki

Na przedmieściach Żarek, przy drodze z Kroczyc, w kierunku Kielc na tzw. Górze Laskowiec o wysokości ok. 85 metrów ponad poziomem doliny Warty, stoi ruina kościoła św. Stanisława z końca XVIII w. Według tradycji w miejscu tego kościoła miała znajdować się pierwotna lokalizacja Żarek. U podnóża ruin wykonano stoliki i ławki pozwalające przysiąść i podziwiać rozległą panoramę doliny Warty.

W samym centrum miasta znajduje się Stary Rynek o kształcie trapezoidanym z uliczkami wychodzącymi z narożników, jest to pozostałość XVI lub XVII wiecznego założenia miejskiego. W północno-wschodnim narożniku Starego Rynku stoi kościół parafialny św. Szymona i Judy wzniesiony w 1522 r. rozbudowany w XVII wieku, bez wyraźnych cech stylowych. Przy ul. św. Barbary, bocznej do ul. Częstochowskiej wznosi się niewielki, przyszpitalny kościołek św. Barbary z XVII w., kryty gontem. Od strony północnej nieopodal rynku znajduje się jedyna z dwóch istniejących w Żarkach, okazała murowana bożnica żydowska z 1 połowy XIX w., po odbudowie w 1950 r mieści Dom Kultury. W centrum także, znajduje się pomnik błogosławionego księdza L.R. Gietyngiera - postawiony w 2000 roku.

W parku między ul. Koziegłowską i ul. Myszkowską znajduja się pozostałości zespołu dworskiego Korycińskich wzniesionego w końcu XVIII wieku, a dokładniej - mur i baszta. Za zabudowaniami ul. Moniuszki wiodącej od Rynku w stronę Janowa po lewej stronie znajduje się zabytkowy kirkut żydowski z wieloma grobami (XIX i XX wiek) i zachowanymi macewami z charakterystyczna symboliką.

We wschodniej części miasta przy drodze do Niegowej i Lelowa znajduje się oryginalny zespół 32 murowanych, krytych dachówką XIX-wiecznych stodół, murowanych z kamienia, wzniesionych w centrum miasta, przy których obecnie odbywają się jarmarki rolniczo - przemysłowe. Jest to jeden z reliktów dawnego budownictwa ludowego.

Znajduje się tu także, cmentarz żołnierzy poległych w czasie potyczki w I wojnie światowej. Na cmentarzu w Żarkach znajduje się mogiła powstańców z 1863 r. poległych w bitwie pod Jaworznikiem. Zdobi ja okazały obelisk wykonany z czarnego dębnickiego marmuru.

Ofertę kulturalną do mieszkańców gminy i gości kieruje Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury. Oprócz stałych form zajęć: prowadzenie ognisk artystycznych dla dzieci i młodzieży, zespołów śpiewaczych i tanecznych, Ośrodek organizuje szereg imprez z głównym wydarzeniem w roku jakim jest święto Miasta odbywające się tradycyjnie w ostatni weekend czerwca. Wpływ na życie kulturalne miasta ma również Miejsko - Gminna Biblioteka Publiczna. Biblioteka posiada ciekawy księgozbiór służący szerokiej rzeszy czytelników, własną czytelnię. Organizuje też interesujące wystawy i spotkania autorskie.

Miejscem o szczególnym znaczeniu dla mieszkańców gminy, turystów i pielgrzymów jest Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej prowadzone przez zakon Paulinów. Kościół wzniesiony został w 1559 roku jako jednonawowy, gotycko-renesansowy, późnobarokowy klasztor z XVIII w. W ołtarzu głównym Sanktuarium Leśniowskiego znajduje się figurka Matki Boskiej z Dzieciątkiem (XIV w.) U stóp wspaniałego założenia architektoniczno-ogrodowego bije niewyczerpane od wieków źródło - jak chcą odwiedzający - o cudownej, uzdrawiającej mocy. Idealne warunki do wyciszenia i kontemplacji odnaleźć można także odwiedzając, pełną tajemnic pustelnię pod wezwaniem św. Ducha w Czatachowie.

Ponadto na terenie gminy warto zobaczyć ruiny średniowiecznej strażnicy w Przewodziszowicach, usytuowanej na wysokiej samotnej skale wapiennej, skromne pozostałości murów po średniowiecznej strażnicy w Suliszowicach; cmentarz wojenny w Kotowicach, założony w październiku 1914 roku ; kościół parafialny p.w.św. Piotra i Pawła w Przybynowie z połowy XVI w.; szereg jaskiń i ostańców skalnych w okolicy Przewodziszowic, Czatachowy, Suliszowic i Zaborza

(Źródło - www.umigzarki.pl)

 

Inne portale:
noclegi w Beskidach noclegi w Pieninach noclegi w Sudetach noclegi w Karkonoszach