Sanktuarium w Leśniowie zwane też Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej, Patronki Rodzin, to znane miejsce kultu maryjnego będące częścią zespołu klasztornego OO. Paulinów, położonego na przedmieściu Żarek w Leśniowie, w województwie śląskim. Jest ono ważnym ośrodkiem pielgrzymkowym na trasie z Krakowa oraz ze śląska na Jasną Górę. Położenie Sanktuarium na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej – regionie o wybitnych walorach środowiska przyrodniczego, w obrębie Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd, przy szlaku turystycznym o tej samej nazwie sprawia, że jest to szczególne miejsce modlitwy i spotkania z Matką Bożą.

Rys historyczny

Według bardzo dawnej tradycji kult Matki Bożej Leśniowskiej związany jest ściśle z kultem Matki Bożej Jasnogórskiej. Jak mówi legenda, wszystko zaczęło się w 1382 roku, kiedy to książę Władysław Opolczyk podążał z orszakiem ku Częstochowie. Wiózł na Jasną Górę obraz Czarnej Madonny. Lato w owym czasie było upalne, wszystkie źródła i studnie w okolicy wyschły, nie było ani kropli wody. Bezskutecznie poszukując wody w okolicy dzisiejszego Leśniowa, wyczerpani wędrowcy zwrócii się w pokornej modlitwie do Matki Bożej, modlili się o ocalenie. Wtedy wydarzył się cud - w odpowiedzi na ich błagania wytrysnęło źródło krystalicznie czystej wody, dające początek istnieniu do dziś płynącemu potokowi - Leśniówka. Książę w podziękowaniu postawił w tym miejscu figurę Matki Bożej z Dzieciątkiem, którą wiózł razem z Cudownym Obrazem „Czarnej Madonny”.
W roku 1559 kasztelan oświęcimski Jan Koryciński w dowód wdzięczności za liczne łaski umieścił cudowną figurę w specjalnie dlań wybudowanym kościele. Na początku XVIII w. nowy właściciel Leśniowa – Józef Męciński, przebudował istniejący kościół. W 1706 roku aktem fundacyjnym przekazał go paulinom, których posługa w tym Sanktuarium trwała do roku 1864, kiedy to na rozkaz cara Aleksandra II nastąpiła kasata Zakonu. Paulini powrócili do Leśniowa dopiero w 1936 roku. W 1937 r. do Leśniowa zostaje przeniesiony z Leśnej Podlaskiej zakonny nowicjat. Dnia 13 sierpnia 1967 roku odbyła się uroczystość koronacji figury Matki Bożej, dokonanej przez Prymasa Polski – kard. Stefana Wyszyńskiego, kard. Karola Wojtyłę, bpa Stefana Barełę oraz Generała Zakonu Paulinów – o. Jerzego Tomzińskiego. Od początku obecności figury w Leśniowie rozwija się kult Matki Bożej, czczonej szczególnie jako Patronki Rodzin. Sanktuarium stało się regionalnym ośrodkiem pielgrzymkowym oraz odwiedzanym przez pielgrzymki zmierzające na Jasną Górę. Trasa ok. 40 pielgrzymek pieszych na Jasną Górę prowadzi przez Leśniów. W latach 1999 – 2000 Sanktuarium odwiedziło ponad 900 grup pielgrzymkowych. Z kultem Matki Bożej, zgodnie z tradycją, związane jest też specjalnie obudowane wywierzysko krasowe, zwane źródłem Najświętszej Maryji Panny.

Opis wyglądu

Zespół klasztorny położony jest w parku koło źródła Leśniówki. Składa się z kościoła p.w. Nawiedzenia NMP, ołtarza polowego, kaplicy nad źródłem, klasztoru, dzwonnicy, domu pielgrzyma. Jednonawowy kościół, z węższym, półkolistym prezbiterium był wielokrotnie przebudowywany. Najstarsza część, z 1559 r. ma charakter gotycko-renesansowy. W 1762 r. dobudowano murowaną kruchtę, a w 1791 przedłużono nawę. W 1798 wybudowano wieżyczkę na sygnaturkę. Po północnej stronie Sanktuarium znajduje się późno-barokowy klasztor (budowę rozpoczęto w 1755 r.), bez wyraźnych cech stylowych, składający się z czterech skrzydeł z kwadratowym wirydarzem w środku. Na poziomie pierwszego piętra chórem połączony jest z kościołem. W 1963 – 1967 przeprowadzono gruntowną modernizację kościoła, ostatni zaś remont – na 600-lecie Sanktuarium – w 1988 r. Wtedy też wykonano nową polichromię. W latach 1984 – 1986 ustawiono w parku 15 kapliczek różańcowych. W 1994 r. wybudowano wolnostojącą dzwonnicę. W ramach obchodów Wielkiego Jubileuszu 2000-lecia Chrześcijaństwa wybudowano ołtarz polowy, kaplicę nad źródłem potoku oraz wzdłuż muru przyklasztornego wybudowano 14 stacji Drogi Krzyżowej. Późnobarokowy główny ołtarz oraz ołtarze boczne pochodzą z pierwszej połowy XVIII w. Ołtarz główny, z cudowną figurką Matki Boskiej Leśniowskiej, pochodzącej z XIV w. był przerobiony w 1856 r. i odnowiony w 1956 r. Drewniany, rokokowy portal w fasadzie zachodniej pochodzą z drugiej połowy XVIII w., późno rokokowe balustrady oraz konfesjonały z 1782 r.

Obecnie

Od trzech wieków paulini opiekują się sanktuarium oraz obecną tu od 624 lat gotycką rzeźbą Maryi i Dzieciątka. Od 70 lat, odkąd zakonnicy w białych habitach mogli wrócić do Leśniowa po kasacie zakonu po powstaniu styczniowym, w klasztorze istnieje pauliński nowicjat. Mogą być do niego przyjęci kandydaci, którzy ukończyli 17 lat. Nowicjat jest szkołą życia zakonnego i próbą powołania. Trwa 1 rok dla Kandydatów do kapłaństwa i dwa lata dla braci zakonnych. 13 sierpnia 2007 roku mineła 40 rocznica koronacji figury Matki Bożej. Rocznice tą paulini uczcili całym cyklem imprez składających się na Leśniowski Jubileuszowy Rok Rodziny.
Źródło i cudowna rzeźba są tu niezmiennie od wieków, a kolejne pokolenia wiernych odwiedzają świątynię i klasztor, położone w rozległym parku na obrzeżach Żarek. Główne uroczystości odpustowe odbywają się co roku 2 lipca oraz każdej pierwszej niedzieli po tej dacie. Obecnie Leśniów jest domem dla 11 paulinów: siedmiu ojców i czterech braci. Życie toczy się stałym rytmem, przerywanym odwiedzinami pielgrzymów, sprowadzonych przez kult Matki Boskiej Leśniowskiej, oraz turystów, którzy zaglądają tu, zwiedzając Jurę Krakowsko - Częstochowską.

(Źródło - na podstawie strony o sanktuarium - www.lesniow.pl)