Newsletter

Chcesz otrzymywać najnowsze informacje z regionu, nowo dodanych obiektach turystycznych? Zostań subskrybentem naszego newslettera!

(*) - pole obowiązkowe

Statystyka

  • Wszytkich: 19061761
  • W tym roku: 193187
  • W tym miesiącu: 67945
  • Dziś: 950
  • Online: 50

Malowniczy Ojców - gm. Skała

Ojców to wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Skała, na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, w Dolinie Prądnika, na Szlaku Orlich Gniazd. Wieś leżąca w środkowym odcinku doliny Prądnika i centralnej partii Ojcowskiego Parku Narodowego. Dzięki temu położeniu stanowi on niejako stolicę tego Parku. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie krakowskim.

Rys historyczny

Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1370 roku. Rozwinęła się ona z osady powstałej przy zamku. Początkowo dobra ojcowskie stanowiły własność Korony, która z czasem zaczęła się kurczyć na rzecz własności magnackiej i duchownej. W czasie walk o tron krakowski Ojców stał się dla Łokietka, punktem oparcia w ostatecznej rozgrywce z królem czeskim Wacławem II. Łokietek znajdując czasowe schronienie w Ojcowie mógł na bieżąco obserwować ówczesną sytuację polityczną i zamierzenia Czechów w Krakowie.

W XIV w. w Dolinie Prądnika zaczęto wznoszenie systemu fortyfikacyjnego, broniącego szlaku handlowego z Krakowa na śląsk. Na terenie obecnego Parku Narodowego z czasów Kazimierza Wielkiego pochodzą dwie warownie obronne: zachowany do dziś zamek w Pieskowej Skale oraz zamek w Ojcowie, z którego zostały już tylko malownicze ruiny.

Od XIV w. Ojców, zwany początkowo prawdopodobnie "osadą nad Prądnikiem", był starostwem. W jego skład 8 okolicznych wsi: Jerzmanowice, Gotkowice, Smardzowice, Szklary, Zelków, Wielka Wieś, Wierzchowie i Bębło. W owym czasie w Dolinie Prądnika powstawało coraz więcej pojedynczych zabudowań, z których w pocz. XVIII w., w związku z akcją osadzania rzemieślników przez starostów ojcowskich, zaczęły się tworzyć odrębne osady - Prądnik Ojcowski i Prądnik Czajowski - nazywane dziś Ojcowem oraz Prądnik Korzkiewski, Swawola (Swywola) i Hamernia Królewska.

Na początku XVII w. - król Władysław IV nadał zamek i godność starosty ojcowskiego Mikołajowi z Pilczy Korycińskiemu w podzięce za mowę jaką wygłosił do szlachty, co ostatecznie pomogło zdobyć tron, a w 1619 roku Koryciński rozpoczął remont zamku. W latach 1655-56 zamek w Ojcowie został zdobyty i częściowo zniszczony przez Szwedów a następnie przeznaczony na magazyn broni i żywności. W 1660 roku zamek został odbudowany przez starostę Stefana Korycińskiego, a następnie przez wdowę po nim.

Po III rozbiorze Polski Dolina Prądnika znalazła się pod panowaniem austriackim, a starostwo ojcowskie kilkakrotnie zmieniało posesorów. W 1809 roku Ojców i okolice zostały przyłączone do Księstwa Warszawskiego, a w 1815 roku do Królestwa Kongresowego. W tym okresie, w 1812 roku zamek w Ojcowie został opuszczony przez ówczesnych właścicieli, a w ciągu kilkunastu lat popadł w ruinę.

Po utracie niepodległości oraz ostatecznym utrwaleniu się granic zaborów Ojców był jedną z najbardziej atrakcyjnych miejscowości na pd. Królestwa Kongresowego i cieszył się sławą wśród malarzy, poetów, uczonych. Dolinę Ojcowską odwiedzali w tym czasie m.in. Julian Ursyn Niemcewicz, Fryderyk Chopin, Stanisław Staszic, Wojciech Jastrzębowski. Wielu z nich pozostawiło ślad swego pobytu w Ojcowie w postaci licznych opisów, wspomnień, pamiętników, wierszy czy publikacji naukowych. Epoka romantyzmu znacznie ożywiła Ojców przez wydobycie wielu starych legend i podań, które w ciągu wieków zaludniły tutejsze zamki, skały i jaskinie postaciami szlachetnych rycerzy, rozbójników, nieszczęśliwych panien, czarownic, szatanów i dobrych duchów. Legendy - spisane przez Oskara Kolberga, Jadwigę Łuszczewską, Stanisława Ciszewskiego, Emilię Sukertową i in. dodają wiele osobliwego uroku Dolinie Prądnika.

W 1829 r. rząd sprzedał dobra ojcowskie Konstantemu Wolickiemu, który wyjeżdżając za granicę odstąpił klucz ojcowski Karolowi Szulcowi. Transakcji tej jednak nie uznał rząd rosyjski i konfiskując majątek Wolickiego sprzedał go na licytacji wraz z ruinami zamku w 1837 r. Wojciechowi Prędowskiemu, a ten z kolei spadkobiercą uczynił swego syna Henryka.

Działalność uzdrowiska w Ojcowie datuje się od roku 1855, kiedy to lekarz Lucjan Kowalski uruchomił tu pierwszy zakład wodoleczniczy "Sybilla". Nieco później powstał hotel "Pod Łokietkiem", oberża "Wesele w Ojcowie" i łazienki nad Prądnikiem oraz park zdrojowy.

W 1859 r. Ojców nabył od Henryka Prędowskiego znany historyk i miłośnik starożytności Aleksander Przeździecki. Wybudował on w Ojcowie pierwsze obiekty uzdrowiskowe i zamierzał odnowić wieżę zamkową, jednakże powstanie styczniowe unicestwiło jego zamiary.

Dolina Prądnika stała się widownią przygotowań do powstania 1863 r. i miała żywy udział w przebiegu walk narodowowyzwoleńczych. Apolinary Kurowski, ówczesny naczelnik wojenny województwa krakowskiego, założył w Ojcowie obóz wojskowy o charakterze szkoleniowym, który miał stanowić zalążek przyszłej armii polskiej. W okresie swego największego rozwoju obóz liczył ponad 2000 ludzi. Główną kwaterą obozu był hotel "Pod Łokietkiem" w dzisiejszym Parku Zamkowym (d. Zdrojowym) w Ojcowie, gdzie mieściła się kancelaria sztabowa, koszary części kosynierów i strzelców oraz szpital.

Upadek powstania styczniowego w znacznym stopniu spustoszyło wieś. Dlatego A. Przeździecki w 1865 r. sprzedał dobra ojcowskie wrocławskim kupcom, pozostawiając dla siebie ruiny zamku, Dolinę Prądnika, jaskinie Ciemną i Łokietka. Po śmierci Przeździeckiego jego syn Gustaw sprzedał w 1878 r. dobra ojcowskie Janowi Zawiszy, pierwszemu badaczowi jaskiń w Ojcowie, który to zbudował wkrótce hotel "Pod Kazimierzem", a pod zamkiem założył park zdrojowy. Zamierzał także wykupić to co nabyli kupcy wrocławscy oraz odbudować zamek. Uprzedził go jednak margrabia Huntlej de Gordon, nabywając w 1883 r. własność kupców.

W 1887 r. ruiny zamku i ówczesne dobra odziedziczyła nieletnia wnuczka J. Zawiszy, Ludwika Krasińska (późniejsza Czartoryska). Gordon natomiast, nie wywiązawszy się z warunków sprzedaży i nie zapłaciwszy kontrahentom, wyrokiem sądu został zlicytowany. Ludwik Krasiński (ojciec Czartoryskiej) wykupił ową część klucza ojcowskiego w 1892 r., stając się tym samym właścicielem całego Ojcowa. Z biegiem lat Ojców przekształcił się w znaną miejscowość wczasowo-uzdrowiskową, oficjalnie uznaną za uzdrowisko w 1918 roku, jednak przez dziesięciolecia aż do chwili obecnej pozostał raczej miejscowością turystyczną (mieści się tu nawet siedziba dyrekcji Ojcowskiego Parku Narodowego).

W czasie II wojny światowej w rejonie Ojcowa, głównie na terenie Skały i okolic działał ruch oporu przeciw okupantowi. Oddziały partyzanckie BCh "Badurka" i AK "Bicza" i "Żmija" dokonały kilku zwycięskich akcji dywersyjnych w okolicznych wioskach. Wyzwolenie rejonu Ojcowa i okolic nastąpiło 18 I 1945 r. Po II wojnie światowej byłe własności Czartoryskich w Ojcowie i Towarzystwa Akcyjnego "Zamek Pieskowa Skała" zostały upaństwowione. Tereny zalesione przejęło nowo utworzone Nadleśnictwo Państwowe Ojców, którego część weszła w 1956 r. w obręb Ojcowskiego Parku Narodowego. W 1999 roku dokonano przerzedzenia drzewostanu porastającego jedno ze zboczy Góry Zamkowej.

Atrakcje turystyczne i zabytki

Wioska leży w samym centrum Ojcowskiego Parku Narodowego, który dzięki pięknu nieskazitelnej przyrody jest doskonałym miejscem na spędzanie wolnego czasu. Będąc w Ojcowie nie sposób również nie zauważyć przepięknej drewnianej architektury z 2 połowy XIX wieku, wzorowanej na architekturze szwajcarskiej. Znajduje się tutaj dawny park zdrojowy z końca XIX wieku (do 1939 roku w Ojców był uzdrowiskiem z hydroterapią jako główną metodą leczniczą). Park ten od wschodu i zachodu zamykają dwa zabytkowe budynki: Muzeum Ojcowskiego Parku Narodowego im. Profesora Władysława Szafera w budynku dawnego hotelu "Pod Łokietkiem" z 1860 roku oraz poczta w zabytkowym hotelu "Pod Kazimierzem" z 1885 roku. Nad wioską na szczycie skały widać ruiny zamku Kazimierza Wielkiego z 2. połowy XIV wieku. Jeżeli chodzi o okolice, bardzo ciekawa pod względem turystycznym jest też wieś Pieskowa Skała (zamek w Pieskowej Skale) oraz jej rejony (tereny Ojcowskiego Parku Narodowego w tym pomnik natury - skała - maczuga Herkulesa).

Ponadto znaleźć tu można:

* Muzeum etnograficzne PTTK w willi Bazar Warszawski.
* Kaplicę "Na Wodzie".
* Jaskinię Ciemna i Jaskinia Łokietka.


(Źródło – opracowane na podstawie www.ojcow.pl)

Galeria strony 30

Inne portale:
noclegi w Beskidach noclegi w Pieninach noclegi w Sudetach noclegi w Karkonoszach